20. yüzyılda, hakkında en çok konuşulan veya tartışılan kavramlardan birisidir oryantalizm. Sadece 20. yüzyılın değil, 19. yüzyılın bile ilgi çeken öğelerindendir “Doğu” ve Doğu Kültürüne” öykünme. Ünlü ressamlar İngres’ten Henri Matisse’e kadar çoğu sanatçı, hayallerindeki Doğu imgesini yansıtmıştır resimlerine. Yazılı ve görsel sanatların genellikle, bir hamamda toplanmış onlarca çıplak cariye imgelemi üzerine inşa ettikleri oryantalizme getirilen bu bakış açısı, doğu kültürü için kabul edilemeyecek derecede mahremiyet barındırır. Çünkü fazlaca hayalci, abartılı, hazcı ve fantezik unsurlar içerir.

Bu ifadeyi ara ara kullanıyorum fakat dünyanın batısında yaşayan ortalama dünya vatandaşlarının “Doğu” algısı çoğu zaman nargile, fes, deve, başörtüsü, hamam ve haremden öteye gidemiyor. Evet 19 ve 20 .yüzyılda şimdiki gibi müthiş bir iletişim teknolojisi yoktu, kültürler çoğu zaman birbirinden habersizdi. Peki 21. yüzyılda hala bu algının devam etmesi absürt değil mi?

Fransa parfümcülüğünün tanınan niş parfümevi Annick Goutal’ın, 2007 yılında çıkardığı Ambre Fetiche’in tanıtımında doğu kültürlerine özgü olduğu düşünülen “harem, cariye, nargile dumanı ve egzotik fanteziler” konu edilmiş. Hey Annick Goutal, bir doğu coğrafyası vatandaşı olarak söylüyorum ki, burada ne hareme rastlanıyor iki yüzyıldır, ne cariye hayatı yaşayan padişahlar var ne de sokaklar nargile dumanı altında boğuluyor. Küreselleşen ve sıradanlaşan dünya vatandaşlarına dönüşüyor artık Doğu coğrafyasının sakinleri de.

Annick Goutal’ın “Les Orientalistes” serisine ait Ambre Fetiche, uzun zamandır merak ettiğim parfümlerden birisiydi. Parfümün gerek ismindeki çekicilik ve kışkırtıcılık gerekse tanıtımındaki Doğu göndermeleri ilgimi çekiyordu. Ve yine şanslı bir koku severim ki Ambre Fetiche’e kavuştum. Onu tenimde denedim. İçime uzun uzun çektim. Bu karlı ve soğuk günlerde üzerimdeki tepkilerine dikkat kesildim. Artık biraz detaylara inelim. Çünkü malumunuz “şeytan ayrıntıda gizlidir.”

Markanın oryantal olarak sınıflandırdığı Ambre Fetiche’i üzerime sıktığımda yoğun ve koyu bir koku ile karşılaşıyorum. Tozlu ve dumansı amber, ilk saniyelerde bütün heybetiyle karşıma çıkıyor. Karanlık, koyu ve baskın amberi sevdim. Üst notaları gayet güzel. Orta notalara geçildiğinde büyük değişim yaşanmıyor. Bir tek plastiğimsi deri ve karanlık baharatlar ekleniyor kompozisyona. Baharatlar oldukça gerideyken, deri ikincil öğe olarak bulunuyor orta kısımda. Hala amberli hala karanlık ve koyu. Son kısımda deri ortadan kaybolurken, ambere bu sefer neredeyse bitter çikolatamsı vanilya eşlik ediyor. Zaman zaman tütsünün baskın olduğu alt notaları çok sevdim. Başlangıç ve orta bölümün gizemli yapısı sonlarda da devam ediyor.

Ambre Fetiche isminin hakkını verircesine amberi ön planda sunuyor size. Sonrasında dumansı tütsü ikinci karakter olarak karşımıza çıkıyor. Üçüncü olarak deri, ciddi anlamda kendisini hissettiriyor. Sonlardaki vanilya ise parfümün tamamlayıcısı gibi. İşte bana göre Ambre Fetiche’in özeti böyle.

Parfüm genel olarak dumansı-ağdalı-reçinemsi ağır bir amberin etkisi altında. Gerek amber gerekse dumansı tütsü, kokuyu oldukça farklı yere taşıyor. Adeta bu dünyadan alıp, başka bir evrene götürüyor. Çok karanlık yapısı var. Neredeyse bütün öğeler karanlık kullanılmış. Amber, tütsü, deri, baharatlar ve hatta vanilya. Hepsi belli bir master planın uyumlu parçaları gibi. Gizli-saklı, sırrını kimseye vermek istemeyen, karakterini açık etmeyi sevmeyen tarzı var sanki. Fakat bir taraftan da o kendine özgü ilginç koku sizi merak ettiriyor, içeriye çağırıyor, sarıp sarmalıyor.

Ambre Fetiche’teki deri kullanımı Cuir Ottoman ve Cuir Mauresque’e yakın. Amber kullanımı ise Ambre 114, Ambre Sultan düzleminde. Tauer’in L’Air du Desert Marocain’e oldukça benzettim genel aurasını Ambre Fetiche’in. Birbirini andıran koyu-karanlık kasvetli amber, genel olarak Doğu-Arabik koku formunu hatırlatıyor. Bir de onlara nargile dumanı, yanan pipo, tütsü benzeri koku eklenince ortaya müthiş bir karışım çıkıyor. Zaten Ambre Fetiche’in tanıtımındaki Doğu kültürüne ait öğelerden bahsedilmesi, konseptin bir bütün olarak doğru verildiğini gösteriyor bize.

Bilemiyorum bu yaştan sonra amber kokusu sevenler kulübüne mi katıldım? Ambre Sultan, Ambre 114 çok sevdiğim parfümler bu kategoride. Annick Goutal’ın Ambre Fetiche’ini de çok beğendim. Bu tür egzotik amberi çarpıcı ve etkileyici buluyorum. Evet zaman zaman deri montlara benzeyen deri-süet benzeri notalar ortaya çıkıp, algıları zorlasa da, Ambre Fetiche güzel bir deneme. Çok yaratıcı mı? Değil. Benzersiz mi? Tabii ki hayır. O, ismi gibi fetiş nesnesi olabilir mi? Sanmıyorum. Kullandığınız zaman bol bol övgü alır mısınız? Pek mümkün görünmüyor. Fakat bu tarzın sevenleri için denenmesi gereken eserlerden olduğunu düşünüyorum. Muhtemelen pişman olmayacaksınız.

Ambre Fetiche, New Age metropol öğretilerinin değil, köklerini egzotizmden alan söylencelerin, kara büyünün, veba hastalığının kırıp geçirdiği Orta Çağ Avrupa’sının, kandiller ile aydınlatılan 17. yüzyıl caddelerinin, saray entrikalarının, Gotik şatoların, karamsar-dahi bilim adamlarının, ruh hastası cellatların, ezoterizmin, simyanın, ay ışığı altında Fas çöllerinde yapılan korkutucu gezintilerden hoşlananların parfümü bence.

Provokatif ve iddialı isme sahip Ambre Fetiche, tam bir mod parfümü. Her ortama uymayacak, günlük kullanımda sırıtacak, özel yerlerin, sıradışı underground partilerin, garip mistiklerin parfümü olmalı. Kanonik İncil’lere iman etmiş bir keşişin parfümü olabilir mi? Ya da kuş uçmaz kervan geçmez dağın üzerine kurulmuş, etrafı kayalıklarla ve uçurumlarla çevrili, sislerin içinde bulunan kiliseden gelen koku olabilir mi Ambre Fetiche? Pek sanmıyorum.

Ambre Fetiche’i, geceleri mezarlıklarda dolaşmayı seven, Death Metal dinleyen, odasında mum ve tütsü kullanan, simsiyah makyajlı kızlar sevebilir. Eğer Özlem Tekin bir parfüm kullanacak olsa muhtemelen bu, Ambre Fetiche olurdu.

Kaybettim kendimi karanlıklarda
Unuttum derdimi boş sokaklarda
Dolaştım yollarda avare avare
Dolaştım başı boş bir çocuk gibi saatlerce…

Luca Turin’in kitabında Ambre Fetiche, yeşil limon amber olarak sınıflandırılmış. Beş üzerinden iki puan verilerek pek beğenilmemiş. Bu puanı Luca Turin değil Tania Sanchez vermiş. Kıyafet üzerinde plastiğimsi, üzerine ham petrol dökülmüş deri gibi garip ve itici hal alan kokusu, ten üzerinde nefis hale geliyor. Tende gerçek yüzünü ve derin karakterini gösteriyor. Onun içindir ki tam bir ten parfümü olduğunu düşünüyorum.

Eau de Parfum (EDP) konsantrasyonuna sahip Ambre Fetiche’in, kalıcılığı gayet yeterli. Farkedilirliği de başlarda yüksek. İlerleyen saatlerde normale dönüyor. Çoğu yerde uniseks olarak sınıflandırılsa da bence erkek kullanımı için daha uygun. Soğuk kış günlerinde hele ki bu aralar olduğu gibi karlı günlerde kullanmak, onu sevmenizi sağlayabilir. Yaş olarak ise genç arkadaşların denemesini tavsiye etmem. Çünkü herkesin sevebileceği piyasa parfümlerinden değil. Kullanması ve alışması zor bir parfüm.

Not: Bu parfümü bana ulaştıran www.decantshop.com sitesine teşekkür ederim.

Koku Güzelliği:10/8